Тәуелсіздік алғанымызға ширек ғасырдан асса да, қазақ тіліне мұрнын шүйіре қарайтындар бар. Әсіресе, коммунистік партияның шекпенінен шыққан шенеуніктер мен солардың ізіне ергендер мемлекеттік тілде сөйлеуді мүлде қажет етпейді. Мемлекеттік тілге мұрын шүйіре қарайтын шенеуніктер тобын ұсынамыз.

Орысша сөйлегенде орыстардың өзін шаң қаптырып кететін кейбір шенеуніктер қазақшаға келгенде тегіс жерде сүрінеді. Сүрінеді дейміз-ау, омақаса жығылады.

Мысалы, 2016 жылдың мамыр айында Ішкі Істер министрі Қалмұханбет Қасымов Мәжіліс депутаты Генадий Шиповскихтің қазақша сауалына орыс тілінде жауап беріп, біраз назарға іліккен болатын.
Мәжіліс депутатының «Соңғы сегіз жылдың көлемінде республика бойынша уақытша оқшаулау орталығы, бейімделу мекемелеріне 70 мыңнан астам кәмелетке толмаған жасөспірім жеткізілді. Сізге сұрағым, осы көрсеткіштерді азайту үшін нақты қандай іс-шаралар қолданып жатырсыздар?», - деген сұрағына министр Қалмұханбет Қасымов былай деп жауап берген: «Сұраққа рахмет! Рұқсат болса, мен орысша жауап берейін. Я сказал, что нам надо заниматься. Какие школы нам надо решать. Всего у нас 8 учебных заведений и всего одна спецшкола для тех, кто совершил преступление».

Министр Қасымов «Тілдер туралы» заңда анық көрсетілген «Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдардың азаматтардың өтініштеріне жауаптары және басқа құжаттар мемлекеттік тілде немесе өтініш етілген тілде қайтарылады», - деген талапты ұмытып кеткен бе, әлде қаперіне ілмей ме, ол жағы түсініксіз.

Қазақ тілін білмейтін қазақты көрсек оған еш мән бермейміз, бұл құбылысқа халықтың еті үйреніп кеткен. Ал біздің мемлекеттік тілімізді білетін өзге ұлттың азаматын көрсек, ауызымыз ашылып, қызықтап, таңырқап қалатынымыз рас. Оларды ерекше құрметке бөлеп, мәртебесін асқақтатып жіберуге дейін барамыз.

Мысалы, биыл қаңтар айында депутат Наринэ Микаелян «Қазақстан Республикасы мен Вьетнам Социалистік Республикасы арасындағы ұстап беру туралы шартты ратификациялау туралы» заң жобасын толықтай қазақ тілінде қорғап шығып, мәжіліс төрағасы Нұрлан Нығматуллиннің ерекше қолпаштауына ие болды. Ал ең сорақысы – дәл сол жиында бірқатар лауазымды тұлғалар өздерінің баяндамаларын орыс тілінде жасап, қойылған сұрақтарға да ресми тілде жауап қатты.

Қазақ тілін жалпыға бірдей міндеттеудің орнына, «Сұрақ қойылмаған тілде жауап бермегендер қызметтен қуылсын!» деген заңды мақұлдап қойғанымыз тағы бар.

Қазақ тілінде екі сөздің басын құрап айта алмайтын, өз ойларын ашық жеткізе алмайтын шенеуніктердің басым көпшілігі – қазақтар. Сонымен қатар елімізде бір емес бірнеше тілді қатар меңгерген азаматтар да жоқ емес. Қаны қазақ, жаны қазақ азаматтарымыз кез келген тілді оңай меңгеріп алатыны сөзсіз. Тек өзінің ана тілінен басқа...

Өзге тілдерді біліп, өз тіліне құрметін жоғалтқандардың қатарын Ерлан Ыдырысов толықтырады. Ағылшын тіліне судай, емін-еркін сайрап тұрған французшасы тағы бар, онымен қоймай Пәкістанның ресми тілі – урду тілін де сол елдің азаматтарындай жақсы біледі. Хинди тіліне де жетік полиглоттың қазақ тіліне үйренуге сауаты жетпей қалған тәрізді.

Өз ана тілінде сөйлеуді қажат етпейтіндердің қатарында еліміздің мақтанышы, ғарышкер Талғат Мұсабаев та бар. Кез келген жиында, кез келген сұхбатында өзінің мәлімдемесін толыққанды орыс тілінде жасап жүрген ғарышкердің бұл қылығы бір емес, бірнеше рет сынға іліккен.

Билік басында қазақша майын тамызып сөйлейтіндерден гөрі қазақ тіліне қырын қарайтын шенеуніктердің қарасы көп. Бұл күні бүгін қылаң берген құбылыс емес. Еліміз тәуелсіздігін алғалы бері шешімін таппай келе жатқан мәселе.

Онымен қоймай, толыққанды қазақ тілінде баяндама жасаған аудан әкімін сынның астына алған Шымкент қаласының әкімі Нұрлан Сауранбаев та халықтың ашу-ызасын тудырған болатын.

«Елбасы бізге пример де көрсетіп жатыр. Везде на всех мероприятиях должны вестись на двух языках. Вот вы Послание Жолдауды соңғы естідіңіз ғой? Два вопросты Елбасы қазақша айтты, екі вопросты орысша айтты. Поэтому в этом отношений доступность информации и Конституционная права они должны всегда соблюдаться. Поэтому Бауыржан 10 балный система, саған… сізге бәрі солай деді. Бірақ, мына жағынан я думаю есть вопросы которые… Баяндама жасағанда тағы да ішінде или дополнение обязательно нетіп неғылыңдар. Ол жағынан я думаю правильное замечание от жителя города была. Поэтому эти вопросы я думаю что надо обязательно соблюдать», - деп қай тілде сөйлегені белгісіз қала әкімі біраз сынға іліккен еді.

Осылардың ауызына қарап отырған өзге тілді қауым не ойлайды екен? «Қазақ тілі деген тұтықпа, кекеш, сақаулардың тілі ме?», - дейтін шығар.

Қайран қазақ тілі! Ақындардың ауызынан түйдек-түйдегімен ақтарылып, би-шешендердің көкірегінде дамылдаған ең бай, ең оралымды, ең көркем тіл бүгінде дүбәра шенеуніктерге қор болып жатыр.

«Тұрып жатқан елінің тілін қонақ, нақұрыс немесе өз тілінің үстемдігін орнатқан басқыншылар білмеуі мүмкін», - депті бір данышпан. Ал біздің шенеуніктер осы үшеуінің қайсысына жатады?