ЕСТИТІН МЕМЛЕКЕТТІҢ ЕСТІ ЖУРНАЛИСТИКАСЫ
Мәселе таралу тілінде болып тұр. 4873 отандық БАҚ-тың тек 690-ы ғана таза қазақ тілінде ақпарат таратады екен. 1834 –БАҚ қазақ және орыс тілінде қатар таратады. Қалғандары үш тілде немесе одан да басқа тілдерде.
Шетелдік ақпарат құралдарының елдің ақпараттық кеңістігіне қай тілде кіретіні көп елдерде маңызды мәселе болып саналады.
Осы орайда бірқатар елдерде БАҚ тіліне қойылатын талаптарға шолу жасадым. Мәселен Әзірбайжанның Тіл туралы заңында «Меншік нысанына қарамастан, Әзірбайжан Республикасының аумағында құрылған және қызметін жүзеге асыратын барлық арналарда телерадио хабарларын тарату мемлекеттік тілде жүргізіледі» делінген.
Грузияның заңдарында ақпараттық кеңістікте грузин тілін қолдануға қатысты нақты талаптар қарастырылған. Мәселен «Грузияның хабар тарату туралы заңына» сәйкес «ел аумағында хабар таратуға авторлық құқық алған (авторизованный) ұлттық хабар таратушы бағдарламаның хабар тарату торында Грузияның мемлекеттік тілінде орналастыруы тиіс».
Ал жергілікті хабар таратушы жаңалықтарды және қоғамдық-саяси тақырыптағы бағдарламаларды ең қолайлы (прайм-тайм) уақытта таратуы тиіс.
Молдовада 2010 жылғы 1 қаңтардан бастап хабар тарату ұйымдары өздерінің және отандық ақпараттық-талдау хабарларының кемінде 80 пайызын мемлекеттік тілде шығаруға тиіс.
Бізде 2022 жылы мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдарындағы қазақтілді контенттің үлесі 76% құрауы тиіс... Егер халық санағы нәтижесі бойынша мемлекетті құрушы ұлт – қазақтардың саны 70 %-дан асқанын ескерсек, бұл аз ба, әлде көп пе?
Бүгінде мемлекет ақпараттық кеңістіктегі басылып шығатын мерзімді баспаны қоспағанда, «abai.kz», «qamshy.kz», «massaget.kz», «jasqazaq.kz», «qazaquni.kz» сынды мемлекеттік емес интернет жүйеде қазақтілді контенттің артуы да қуантады.
Тіл саясаты комитеті де журналистерді назардан тыс қалдырған емес. Тіліміздің мерейін асқақтатып жүрген қаламгерлерді жылда «Мемлекеттік тіл және БАҚ» республикалық байқауында түрлі номинациялар бойынша марапаттап келеді. Биыл байқауды қыркүйек айында ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойына орайластыра өткізуді жоспарлап отырмыз.
Ақпарат майданында жүрген әріптестерімді төл мерекелерімен құттықтаймын! Тіл тағдыры үшін жанашырлықпен қалам тербеп жүрген әрқайсыңызға мың мәрте рахмет!Қаламдарыңыздан қасиет кетпесін, шабыттарыңыз сарқылмасын, тек ақиқаттың және жақсы жаңалықтардың жаршысы болыңыздар.
Әділбек ҚАБА,
ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі,
Тіл саясаты комитетінің төрағасы