ТЕГІҢІЗ ТУРАЛЫ НЕ БІЛЕСІЗ?
Дауысты дыбыстарға аяқталған кісі аттарына да -ев (-ева) қосымшасы жалғануы мүмкін.
⠀
✅Мұса+ев – Мұсаев,
Абдолла + ев,
Бөке + ев – Бөкеев.
⠀
Түбір сөздің соңғы дыбысы ы, і болса, -ев (- ева) қосымшасы жалғанғанда, ол дыбыстардың орнына и әрпі жазылады:
⠀
✅Сары+ев – Сариев,
Жұмалі+ев – Жұмалиев, Аққозы+ев – Аққозиев.
⠀
Й мен ш дыбыстарынан басқа барлық дауыссыздардан кейін -ов (-ова) қосымшасы жалғанады, мұнда да сөздің соңғы буынының жуан-жіңішкелігі есепке алынбайды:
⠀
✅Мұ-рат+ов, Ме-дет+ов, Сұл-тан+ов, Жү-ніс+ов, Сейіт+ов.
⠀
Дауысты дыбысқа аяқталған кісі аттарынан, әдетте фамилия
⠀
-ин (-ина) қосымшасы арқылы жасалады, мұндайда соңғы дауыстылар түсіріліп, түбірге -ин (-ина) қосымшасы тікелей жалғанады және сөздің соңғы буынының жуан-жіңішкелігі есепке алынбайды:
⠀
✅Нұралы+ин – Нұралин, Алтынсары+ин – Алтынсарин, Дербісалы+ин – Дербісалин, Ғайса+ин – Ғайсин.
⠀
-ин (-ина) жұрнақтары жалғанғанда, кейде түбірдегі
ұ, ү, о, о дыбыстары у болып өзгеріп айтылуы және солай жазылуы мүмкін (ал -ов, -ова жұрнақтарымен жасалғандарында түбір өзгермейді).
⠀
✅Мысалы: Мұса+ин – Мусин
(ал Мұса+ев – Мұсаев),
Жұма+ин – Жумин
(ал Жұма+ев – Жұмаев), (Абдолла+ин – Абдуллин)
(ал Абдолла+ев),
Бөке+ин – Бөкин
(ал Бөке+ев – Бөкеев).
Сонымен қатар Абдоллин деп түбірін сақтап жазу да орын ала алады.
✅ -ов, -ев жұрнақтары арқылы жасалған фамилияларға қосымша бастапқы түбірдің соңғы буынының жуан-жіңішкелігіне қарай жалғанады:
⠀
☑️Аймановқа, Тәжібаевқа дегенде Ай-ман, Тәжі-бай түбірлерінің соңғы буындары жуан болғандықтан, қосымша да жуан жалғанып тұр.
⠀
Ал Жүнісовке, Әйтиевке дегендерде түбірдің соңғы буындарында жіңішке дауысты дыбыс болғандықтан (Жү-ніс, Әй-ти), қосымшаның да жіңішке варианты жалғанып тұр.
⠀
☑️Сыздықова Рәбиға. Қазақ тілінің анықтағышы.