Көрпеш

1. (Сем., Абай; Алм.: Іле, Еңб. қаз.; Гур., Маңғ.; Қарақ.; Түрікм.: Красн., Таш.) кенже туған қозы.

Бұл уақытта көрпештер семіз келеді (Сем., Абай).

Ыбралы шал сегіз бір көрпешін де сатқан жоқ (Гур., Маңғ.).

Көрпешке арналған қораның да мәні жоқ (Түрікм., Красн.).

2. (Жамб., Шу; Шымк., Мақт.) есейген кебе қозы.

Корынған ақ көрпеден қозы көрпеш,

Мұздаған бүрсең қағып лақ-серкеш (Жамб., Шу).⠀

Қазақ тілінің аймақтық сөздігі /Құраст. Ғ.Қалиев, О.Нақысбеков, Ш.Сарыбаев, А.Үдербаев және т.б. – Алматы: «Арыс» баспасы, 2005. - 824 б.

Мезгілінен кешірек туған қозы.

Көрпеш қозы деп әдетте мезгілінен кенже туған қозыны айтады (Е.Домбаев, Шығ.).⠀

Қазақ әдеби тілінің сөздігі. Он бес томдық. 8 - том / Құраст.: Қ. Күдеринова, О.Жұбаева, М. Жолшаева және т.б. - Алматы, 2011. - 744 б.

КӨПЕЙ / КӨРПЕШ / КӨРПЕЛДЕС

мезгілінен кеш, кенже туған төлдерді білдіретін атау. Малдар төлдеп болғаннан кейін өзгелерінен кешірек туған көпей өзгелерге қарағанда кішілеу болады. Ол, көбінесе қой-ешкі төліне қатысты айтылады ( көпей қозы, көпей лақ ). Көшпелі шаруашылық жағдайында кеш туған мал төлі қыста аязға дейін денесі толысып, қоң жинап үлгермейтіндіктен шығынға ұшырау жағдайы жиі кездеседі. Сондай-ақ, бағу және көшу кезінде көпей қиыншылықтар тудыруы мүмкін.

Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. 3-том. – Алматы: РПК "Слон" DPS, 2012. – 736 б.

Қосымша ақпарат