ҰЛТ КӨСЕМІ – ӘЛИХАН

Қазір сан түрлі ақпараттан көз сүрінеді. Оның қайсысы шын, қайсысы өтірік екенін ажырату да қиын. Әйтеуір солардың арасынан құмнан алтын сүзгендей жылт ете қалған жағымды жаңалыққа елең ете қаласың. Бір ай бұрын Nazarbayev University-індегі Ақылды жүйелер мен жасанды интеллект институтының ғалымдары (NU ISSAI) түркі тілдеріндегі сөйлемдерді танитын технология әзірлегенін жазып, оқырман қауымнан сүйінші сұраған едік. Бұл жолы ғылым ордасына арнайы барып, технологияны жасаған мамандармен тілдесуді жөн көрдік.

2023 жылғы 3 наурыз күні Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының ғылыми қызметкері Айгүл Орманова меморандум аясында «ҚазМедиа» орталығында қазақ тілін үйретуге арналған кезекті дәрісін өткізді.

Ахмет Байтұрсынұлы музей-үйі «Ахметтану» орталығында тарихи тұлға Темірбек Жүргеновтің 125 жылдығына орай «Алаштың арда ұлы – Темірбек Жүргенов» тақырыбында дөңгелек үстел өтті. Іс-шараға Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық академиясының доценті, жүргеновтанушы ғалым Айгүл Садықова мен Г.Дәукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс университетінің доценті, жүргеновтанушы ғалым Алмажан Өтеғалиева арнайы шақырылды. Жүздесуде музей қызметкерлері, Махатма Ганди атындағы №92 мамандандырылған лицей-мектептің мұғалімдері және оқушылар қатысты.

Бүгін – Алғыс айту күні. Жер-Ананың бусанар айының алғашқы күнімен ілесе келетін бұл мерекенің орны айрықша. Адамның ізгі ілтипатына құрылған Алғыс айту күні айналамызға мейіріммен қарап, бір сәт рахмет айтсақ, бойымыз жеңілденіп қалмай ма?! Ана тіліміздің жанашыры болып, мемлекеттік тілдің мәртебесін асқақтату жолында үлес қосып жүрген барша жанашыр отандастарымызға, қандастарымызға Алғыс айтамыз!

2023 жылғы 28 ақпан күні Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Бас директоры, белгілі ғалым Е.Тілешов өзінің ерекше терең ізденістерімен қазақ әдебиетіне жаңа леп әкелген талантты ақын Светқали Нұржанның шығармашылық кешіне ұжым мүшелерін бастап барды.

Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы мен «Қазмедиа орталығының басқарушы компаниясы» ЖШС-нің өзара екіжақты меморандумға отырғанына бар болғаны екі аптаның жүзі ғана болды. Соған қарамастан екі тараптың мүддесіне орай жоспарланған жұмыстар қазірдің өзінде қызу басталып жатыр.

2023 жылғы 24 ақпан күні Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Бас директоры Е.Тілешов Моңғолияның Ұланбатыр қаласынан келген қазақ тілі оқытушысы Харий Сандуғаш қандасымызды қабылдады.

2023 жылғы 24 ақпан күні Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Бас директоры, Астана қалалық ономастика комиссиясының мүшесі Е.Тілешов әлемге танымал қолбасшы, сұңғыла саясаткер Бейбарыс есімінің Астана қаласы көшесінің біріне берілуімен байланысты салтанатты ашылу рәсіміне қатысты.

2023 жылғы 23 ақпан күні Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының жетекші ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының кандидаты, доцент Гүлназ Төкенқызы Қарағанды қаласы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде өткен «Ахмет Байтұрсынұлының ұлағатты ісі – ұлтқа тағылым» атты аймақтық конференция жұмысына онлайн режімде қатысып, баяндама жасады.

1912 жылдан Ахмет Байтұрсынұлының араб алфавитін негізге алып жасаған жаңа жазуы (ол «жаңа емле» деп аталады) іс жүзінде қолданыла бастады. Ұлы ағартушы араб жазуын қазақ тіліне икемдеген нұсқасы ескі араб жазуының кемшіліктерінен адаланған әрі қазақ тілінің табиғатына жақын, барынша ғылыми негізде жасалған болатын.

Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы Әдістеме басқармасының ғылыми қызметкері Айгүл Әділбекқызы тәжірибелі де білікті маман ретінде қазақ тілін үйретумен айналысып келеді келеді. Төмендегі бейнебаяннан Ядролық физика институты (ЯФИ) қызметкерлеріне сабақ беру сәтіне куә боласыздар.

2023 жылғы 21-22 ақпан күндері Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Бас директоры Е.Тілешов Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Тіл саясаты комитеті және Алматы облысының әкімдігі ұйымдастырған «Мемлекеттік тіл – менің тілім» республикалық форумына қатысты.

Қазақстан Республикасында тіл саясатын дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын әзірлеу жөніндегі жұмыс тобының бірінші отырысы Алматы қаласында өтті. Жиынның басты мақсаты: Тұжырымдама жобасын қоғаммен, ғалымдармен талқылап, мүдделі мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдармен келісу. Жиынға қатысқан ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитеті төрағасының орынбасары Г. Ходжабергенова, Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ҰҒПО бас директоры Е. Тлешов Тұжырымдаманың негізгі идеясымен, құрылымы және бағыттарымен таныстырды.

Құрметті оқырман! Сіздерге айтар керемет жаңалығымыз бар. Енді қазақша мәтінді телеграм бот арқылы дыбыстай аласыз. Microsoft Azure сервисі қазақ тілінде мәтінді екі дауыста [ер жігіттің, қыздың] дыбыстау функциясын әзірлеген болатын. Azure Cognitive Services Speech-to-Text бағдарламасындағы жинақталған қор алынып, телеграм ботпен біріктірілді. @kztts_bot осы телеграм ботқа кіріп, көрсетілген сілтемені енгізіп, Дәулет пен Айгүлдің көмегімен мәтініңізді қазақша дыбыстай аласыз. 🔸Ол үшін /start дегенді басып, қыздың не ер жігіттің даусын таңдап, мәтініңізді сол жерге жазсаңыз болғаны.

Мемлекеттік тілдің мәртебесін арттырып, ана тіліміздің абыройын асқақтатуда күнбе-күн игілікті іс атқарып келе жатқан Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының тірлік-тынысымен таныса отырыңыз. Мереке құтты болсын!

ЮНЕСКО-ның Бас Конференциясы 30-шы сессиясының шешімімен 1999 жылғы 17 қарашада бұл күнді бір ауыздан бекітті. Бұл тарихи оқиғаны шығыс Пәкістанның (1971 жылдан бастап Бангладеш) Дакка қаласында 1952 жылдың 21 ақпанында болған шерумен байланыстыруға әбден болады. Олай дейтініміз, өздерінің ана тілі – бенгал тілін қорғау үшін елдегі ресми мемлекеттік тілдің бірі ретінде тануын талап еткен пәкістандық студенттерге қатаң жаза қолданылған. Сол қанды оқиғаны еске алу күні ретінде Бангладеште әлі күнге дейін аталып өтіледі.

Сөз басында «Қазақ» газетін 88 жылдан кейін тірілтіп, 2006 жылдың 22 наурызынан қайта шығарған Қоғабай Сарсекеев ағамыздың ерлік ісін еске түсіріп, аруағына ризашылығымды білдіргім келеді. Бұл Алаш идеясын қадірлеу, қастерлеу ғана емес, ерекше жанның жалпы ұлтымызға деген шексіз сүйіспеншілігі болатын. Осындай ардақты ағамызбен дәмдес, тұздас болғанымызды мақтаныш етеміз. Есімі ел есінде жасай берсін!