ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитеті Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Терминология басқармасының ұйымдастыруымен «Ұлттық сипаттағы бизнес терминдері» атты республикалық байқау өз мәресіне жетті. Байқауға республикамыздың түкпір-түкпірінен студент, магистранттардан бастап ғылым докторы, аудармашы, іс жүргізуші, мұғалімдер және т.б. саладан әр түрлі жастағы азаматтар қатысты.

2022 жылғы 28 қазанда Астана қалалық Бейімбет Майлин атындағы №52 мектеп-гимназиясында семинар форматында өткен кездесу сабағының тақырыбы осылай деп аталады. Нұрша Оразахынованың «Сатылай кешенді оқыту» технологиясы арқылы Алаш идеяларын мектеп тәжірибесінде іске асыру және олардың еңбектерін жас ұрпаққа кеңінен ұғындырып, дамытуды мақсат еткен бұл іс-шараға Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы Әдістеме басқармасының басшысы, ф.ғ.к. Жазира Мақсұтқызы Ысқақова қатысты.

Ғалым, профессор Әбдіуақап Қараның Мұстафа Шоқай кітабы Түркияда жарық көрді.

Кеше Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кеңесшісі Ерлан Қариннің төрағалығымен ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойына арналған мемлекеттік комиссияның отырысы өтті.

Елімізге сүйіншілеп жеткізетін жаңалықтың куәсі болып отырмыз. Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті «Алаш» мәдениет және рухани даму институты (директоры С.А.Жүсіп) мен Ахмет Байтұрсынұлы «Тіл-құрал» оқу-әдістемелік, ғылыми-зерттеу орталығы (директоры Р.Имаханбет) бірлесіп, Ғылым және жоғары білім министрлігі ғылыми гранты негізінде ұлт ұстазының 12 томдық мұрасын даярлап, жарыққа шығарды. Бұл осы жылдың ірі мәдени-интеллектуалдық еңбегі деуге толық негіз бар.

Түркі халықтарына ортақ жазба ескерткіштер мәтіндерін транскрипциялау мәселесі В.В.Радлов, В.Л.Васильев, К.Г.Залеман, Н.А.Баскаков, Е.И. Убрятова, А.А. Зайончковский т.б. ғалымдардың зерттеу нысанында болды. Ориенталистер шығыс әдебиетіне қатысты мәтіндерді транскрипциялауда әркім өз транскрипциясын ұстанбай, белгілі бір лингвистикалық нормалар мен дәстүрлерге бағыну керектігін ескерткен. Сөйтіп, В.В.Радлов, В.Л.Васильев және К.Г.Залеман «Жалпылингвистикалық әліпби» (Общелингвистическая азбука) атты еңбекте орыс графикасының артықшылығын атай отырып, араб таңбаларына арналған фонетикалық әліпби құрастырды. Әліпбидің негізгі принциптері төмендегідей: 1) әрбір дыбыс белгілі бір таңбамен белгіленуі керек; 2) әрбір әріп бір ғана фонетикалық мағынада қолданылу керек; 3) негізгі дыбыстарды қандай да бір диакритикалық белгілермен таңбаламай, жай ғана белгілерді қолдану керек [1].

Бүгін Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитеті Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Терминология басқармасының ұйымдастыруымен «Ұлттық сипаттағы бизнес терминдері» атты республикалық онлайн байқауының үшінші кезеңі онлайн форматта өтті. Байқаудың бұл кезеңі «Сөз тапқанға қолқа жоқ» деп аталып, қатысушылар өлкенің берекесін келтіріп, ырысын арттыру, кәсіптің көзін ашу, әлемдік және қазақы бренд қалыптастыру, заманауи бизнес жетістіктеріне қатысты тақырыптар аясында онлайн режимде Jamboard онлайн тақтасында эссе жазды. Жазылған эсселер PDF форматында сақталып, қазылар алқасына жіберілді.

2022 жылғы 22 қазан күні Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Бас директоры Ербол Тілешов ұжымды Мемлекет басшысының Жарлығымен ұзақ жылдардан кейінгі үзілістен соң, алғаш рет атап өтіліп жатқан ұлттық мерекеміз – Республика күнімен құттықтады.

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитетінің төрағасы Әділбек Қабаның айтуынша соңғы жылдары қазақ тілін үйренуге деген құлшыныс артқан. Тіл үйренуге деген сұраныстың жоғарылауын қазақ тілін үйрететін жекеменшік орталықтар мен курстар санының артқанынан байқауға болады. Республика аумағындағы Мемлекеттік тіл оқыту орталықтары да мыңдаған азаматтардың қазақ тілін тегін үйренуіне жағдай жасап отыр.

2022 жылғы 20 қазан күні Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Бас директоры, белгілі ғалым Ербол Тілешов ұлы жазушы, көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Шерхан Мұртазаның туғанына 90 жыл толуына арналған салтанатты шараға қатысты.

Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты Фонетика бөлімінің бас ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі Зейнеп Мүслімқызы Базарбаеваның 70 жас мерейтойы қарсаңында «Интонология», «Қазақ фонологиясының негіздері», «Казахская интонация», «Типологическое исследование интонации вводных единиц» және «Тұлғалар» атты ғылыми еңбектері жарық көрді, – деп хабарлайды ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің баспасөз қызметі.

Cоңғы жылдары қазақ тілін үйренуге деген құлшыныстың арта түскені байқалады. Әрине, оның басты себебі қазақ халқы санының өскендігі. Қазақша ойлайтын, қазақша түс көретін, ана тілінде сөйлеп, жазатын азаматтар қатары өскен сайын тілге деген сұраныс та, талап та арта түсері анық. Бұдан бөлек, бүгінгі күнде қазақ тілін үйренуге деген құлшынысы жоғары өзге ұлт өкілдерінің қатары да күн санап өсіп келеді.

2022 жылдың 13 қазаны күні Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының Бас директоры, белгілі ғалым Ербол Тілешов академик Е.Бөкетов атындағы Қарағанды Университетінде өткен осы республикалық дөңгелек үстелге қатысты.

2022 жылғы 14 қазан күні Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитеті Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы ұйымдастырған медицина саласындағы өзге ұлт өкілдері арасындағы «Мемлекеттік тіл – Тәуелсіздік символы» атты республикалық байқауының жеңімпаздары қасиетті Қарағанды жерінде анықталды.

2022 жылғы 14 қазан күні Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитеті Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдығына орай, өзге ұлт өкілдері арасында өткен «Мен қазақша сөйлеймін» акциясының қорытындысы бойынша жүзден жүйрік шыққан жеңімпаздарды онлайн марапаттау рәсімін өткізді.

Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдығы аясында Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитетінің тапсырысымен ұйымдастырылып жатқан «Мемлекеттік тіл – Тәуелсіздік символы» республикалық байқауының жеңімпаздары қасиетті Қарағанды жерінде анықталады.

Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлы 1912 жылы «Төте жазуды» барлыққа келтіргеннен кейін, сол жылдан бастап өзінің «Оқу құралы (қазақша әліпбе)» атты оқулығында қолданысқа енгізіп, өзінің ұлы жаңалығын алқалы топтың талқысына салғаны белгілі. Келесі жылы (1913) жылы Орынборда «Қазақ» газетін шығара бастағанда-ақ, газетте ұлттық ағарту бағытындағы ғаламдық жаңалықтарды, саяси тұжырымдарды, ғылыми-әдеби сараптамаларды жиі жариялап, қоламталы тақырыпқа өздері бастап, ел болып қостап кірісіп кеткен еді. Ахаңның осы қатарда жұрт талқысына өзінің төте жазуы және жазудың емлесін ұсынған. «Қазақ» пен «Айқапта» бұл тұста аталған жазу мен емлені қолдағандар, қорғағандар және дәлелсіз қарсы тұрғандар, кем-кетігін ғылыми тұрғыда саралап көріп, ғалымға аталған әліппені жетілдіре түсуді айтқандар да болды.

Ахаң – А. Байтұрсынұлының керемет кітаптарының бірі – «Әліпби. Жаңа құрал» атты оқулығы. Аталған оқулықтың тұлабойы тұнған асыл. Ұлт ұстазының «Оқу құралы» (қазақша әліппе) атты оқулығы мен «Әліпби. Жаңа құрал» атты екі оқулығы әдістемелік, мазмұндық, формалық, т.б. жағынан мүлде басқаша екі дүние деуге болады. Осыған дейін ғалымдар екі оқулықты бір-бірімен айырмасы аз әліппелердің қатарына жатқызып келді. Шын мәнінде ол қате түсінікке бастайтын көзқарас. Ол туралы біздің келесі уақыттарда жұртпен жүздесетін мақалаларымыздан оқи аласыздар.